Εισαγωγή: Τον τελευταίο καιρό, υπήρξε μια έξαρση της παραπληροφόρησης που κυκλοφορεί στη δημόσια σφαίρα σχετικά με την ανανέωση του Αεροπορικού Στόλου της Τσεχικής Πολεμικής Αεροπορίας, των συνολικότερων αναβαθμίσεων, καθώς και του γενικότερου μοντέλου που ακολουθεί η χώρα αναφορικά με την οικονομικής της εξοπλιστική πολιτική. Υπάρχει επίσης μία συζήτηση αναφορικά με το συνεχώς μεταβαλλόμενο κόστος του μαχητικού F-35 καθώς και των υποδομών/υποσυστημάτων που το πλαισιώνουν. Ακολουθεί συγκριτική ανάλυση οικονομικού/επιχειρησιακού κόστους του Υπουργείου Άμυνας και του Στρατού της Τσεχικής Δημοκρατίας όπως αυτή παρουσιάστηκε σε ανάλυση στην ιστοσελίδα www.defense-aerospace.com.
Ένα κυρίαρχο ερώτημα περιστρέφεται γύρω από την ασυμφωνία μεταξύ του ισχυρισμού της Saab ότι το Gripen είναι η πιο οικονομική επιλογή τόσο στην απόκτηση όσο και στη λειτουργία και της αντίθετης θέσης που υποστηρίζουν ο Τσέχικος Στρατός και το Υπουργείο Άμυνας.
- Η στάση του Στρατού της Τσεχίας εδράζεται σε προτάσεις που έχουν υποβληθεί από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Σουηδίας. Τα έγγραφα αυτά δείχνουν ότι το F-35A έρχεται σε χαμηλότερη τιμή σε σύγκριση με το JAS-39 Gripen E. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο διαφημιστικό υλικό της Saab είναι σημαντικά χαμηλότερα από την επίσημη προσφορά της σουηδικής κυβέρνησης, μια διαφορά για την οποία δεν έχει εξηγηθεί.
- Κατά την αξιολόγηση του λειτουργικού κόστους, υιοθετήθηκε από την Τσέχικη Π.Α. (πολεμική Αεροπορία) μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, εστιάζοντας στις ετήσιες δαπάνες για τη συντήρηση ενός στόλου 24 αεροσκαφών. Θεωρήθηκε σημαντικά υποδεέστερος/ξεπερασμένος ο παράγοντας σύγκρισης μέσω του ”κόστους ανά ώρα πτήσης”. Η ανάλυση η οποία ενσωμάτωσε στοιχεία για τα Gripen C/D και τα στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης για το F-35, αποκάλυψε ότι το ετήσιο κόστος, που περιλαμβάνει τις μέσες δαπάνες καυσίμων και πυρομαχικών, για ένα στόλο 24 αεροσκαφών F-35 είναι οριακά υψηλότερο από εκείνο άλλων πλατφορμών, όπως το Gripen. Αυτή η μικρή αύξηση δικαιολογείται δεδομένης της ανώτερης λειτουργικότητας του F-35 και της παρατεταμένης διάρκειας ζωής του.
- Στρατιωτικού Σύμβουλοι εξέτασαν επίσης τις οικονομικές επιπτώσεις αγοράς άλλων πιθανών πλατφορμών, που περιλαμβάνουν επτά διαφορετικούς τύπους μαχητικών. Ο Στρατός της Τσεχικής Δημοκρατίας (AČR) αναζήτησε επίσημα στοιχεία από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις των χωρών κατασκευής. Εδώ παρατηρήθηκε μια απόκλιση μεταξύ των αριθμητικών στοιχείων στο φυλλάδιο της Saab και εκείνων στις επίσημες προτάσεις, οι λεπτομέρειες των οποίων δεν μπορούν να αποκαλυφθούν λόγω εμπιστευτικότητας των εμπορικών μυστικών.
- Η αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε για τη στρατιωτική σύσταση του μαχητικού βασίστηκε σε επτά καθορισμένα κριτήρια, με το κόστος να είναι ένα από αυτά. Η διαδικασία αξιολόγησης στάθμισε τις προσφερόμενες δυνατότητες έναντι του σχετικού κόστους. Στην ανάλυση αυτή, το F-35 αναδείχθηκε ως ο κορυφαίος υποψήφιος, ξεπερνώντας το Gripen, το οποίο δεν εξασφάλισε τη δεύτερη θέση. Αυτό το πλαίσιο αξιολόγησης αντικατοπτρίζει την προσέγγιση που υιοθέτησαν το Βέλγιο και οι Κάτω Χώρες στις αντίστοιχες αξιολογήσεις τους.
Έχει δηλωθεί ότι το λειτουργικό κόστος του Gripen είναι το ένα τρίτο του κόστους του F-35.
- Με βάση τις επίσημες προτάσεις της Σουηδικής κυβέρνησης, το αεροσκάφος F-35 είναι πιο προσιτό στην αγορά από το Gripen E. Η ανάλυση των προτάσεων δείχνει ότι ενώ το λειτουργικό κόστος του F-35 είναι λίγο υψηλότερο, προσφέρει σαφώς ανώτερες επιχειρησιακές λειτουργίες στην χώρα χρήστη. Αυτή η σύγκριση βασίζεται στα υπάρχοντα μοντέλα Gripen C/D, καθώς το λειτουργικό κόστος του Gripen E παραμένει άγνωστο, αν και η Saab αναμένει ότι θα είναι υψηλότερο από τα προηγούμενα.
Υπάρχει η αντίληψη ότι το F-35 είναι απαγορευτικά δαπανηρό και ότι το πλήρες δυναμικό του θα παραμείνει ανεκμετάλλευτο λόγω των προηγμένων τεχνικών χαρακτηριστικών του.
- Η απόκτηση αεροσκαφών 5ης γενιάς είναι κομβικής σημασίας για τη διατήρηση της διεθνούς βαρύτητας του ΝΑΤΟ, όπως τονίζεται στη στρατιωτική ανάλυση που υπογραμμίζει την αναγκαιότητα αυτών των προηγμένων μαχητικών στα μελλοντικά πεδία μάχης. Η AČR βρίσκεται σε διαδικασία σταδιακού εκσυγχρονισμού και μέχρι την ενσωμάτωση του πρώτου F-35 θα έχει εναρμονιστεί πλήρως με το επιχειρησιακό πλαίσιο της AČR, αξιοποιώντας στο μέγιστο τις δυνατότητές της. Η διαλειτουργικότητα των διαφόρων τεχνολογιών αποτελεί θεμελιώδη στόχο, ευθυγραμμιζόμενη με τους στόχους του ΝΑΤΟ και διευκολύνοντας την απρόσκοπτη επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων οπλικών συστημάτων.
- Το F-35 αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο σε αυτό το δίκτυο, λειτουργώντας όχι μόνο ως αεροσκάφος, αλλά και ως στοιχείο αεράμυνας ή ως ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός αισθητήρας. Οι stealth ικανότητές του του επιτρέπουν να διεισδύει στις εχθρικές γραμμές με ελάχιστο κίνδυνο, να συγκεντρώνει κρίσιμα δεδομένα για τις θέσεις και τα μέσα του εχθρού και να διαδίδει αυτές τις πληροφορίες εντός των τσεχικών ενόπλων δυνάμεων ή του ΝΑΤΟ. Χωρίς το F-35, τέτοιες εκτεταμένες δυνατότητες συλλογής δεδομένων και βαθιάς κρούσης θα ήταν ανέφικτες.
Το F-35 αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο σε ένα ”Δίκτυο-Θανάτου”, λειτουργώντας όχι μόνο ως αεροσκάφος, αλλά και ως στοιχείο αεράμυνας ή ως ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός αισθητήρας
Έχουν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με την ετοιμότητα της Τσεχικής Δημοκρατίας να αναπτύξει τις απαραίτητες υποδομές για τα F-35, με έμφαση στην πλήρη αναμόρφωση της βάσης Čáslav.
- Η ανακαίνιση της βάσης Čáslav είναι αναπόφευκτη, ανεξάρτητα από το αεροσκάφος που θα επιλεγεί, για να φιλοξενήσει έναν αυξημένο στόλο 24 αεροσκαφών και να διευκολύνει την προσγείωση αεροσκαφών της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, κυρίως των F-35. Σε εξέλιξη βρίσκεται ένα σχολαστικό σχέδιο αναβάθμισης των υποδομών, το οποίο έχει ληφθεί υπόψη από την αρχή της ανάλυσης του έργου.
Έχουν ανακύψει ερωτήματα σχετικά με το ακριβές κόστος του F-35.
- Η Τσεχική Πολεμική Αεροπορία έχει στην διάθεσή της μια λεπτομερή προσφορά των ΗΠΑ που περιγράφει την κατανομή των σχετικών έργων, συμπεριλαμβανομένης και της ανάπτυξης των υποδομών. Η τιμή μονάδας του F-35 ποικίλλει σε χώρες όπως η Τσεχική Δημοκρατία, το Ισραήλ και η Ελβετία λόγω των διαφορετικών απαιτήσεων για πρόσθετα επιχειρησιακά υποσυστήματα και υπηρεσίες. Η διαφοροποίηση αυτή διακρίνεται από μια ολοκληρωμένη ανάγνωση των εκθέσεων του Κογκρέσου.
- Το προβλεπόμενο κόστος των 122 δισεκατομμυρίων CZK βρίσκεται υπό εξέταση, με προβλέψεις για σημαντικά υψηλότερο λειτουργικό κόστος κατά τα επόμενα 30 χρόνια.
- Το αναφερόμενο ποσό των 122 δισεκατομμυρίων CZK αντιπροσωπεύει τον μέγιστο προϋπολογισμό για την προμήθεια του F-35 από τις ΗΠΑ. Αν και αναμένονται πρόσθετες δαπάνες, αυτές έχουν ανακοινωθεί με διαφάνεια και ισχύουν για όλες τις αγορές. Η ολιστική αξιολόγηση του έργου διασφαλίζει ότι, ακόμη και με τις εξελίξεις των υποδομών κατά τη φάση της απόκτησης, οι δαπάνες θα παραμείνουν κάτω από το 10% του ετήσιου αμυντικού προϋπολογισμού, ο οποίος προβλέπεται να ανέλθει σε περίπου 158 δισεκατομμύρια CZK το 2024.
Κατά την αξιολόγηση του Λειτουργικού Κόστους, υιοθετήθηκε μια μεθοδολογία που επικεντρώνεται στις ετήσιες δαπάνες για έναν στόλο 24 αεροσκαφών, αντί για το λιγότερο αξιόπιστο μέτρο του ”κόστους ανά ώρα πτήσης”. Η ανάλυση αυτή, με βάση στοιχεία από το Gripen C/D και την προσφορά της αμερικανικής κυβέρνησης για το F-35, αποκαλύπτει ότι το ”ετήσιο λειτουργικό κόστος” του στόλου των F-35 είναι ελαφρώς υψηλότερο από εκείνο των άλλων πλατφορμών, συμπεριλαμβανομένου του Gripen. Ωστόσο, το F-35 προσδίδει ενισχυμένη διαλειτουργικότητα εντός του Στρατεύματος, ευέλικτο προφίλ επιχειρήσεων και μία εμφανώς παρατεταμένη διάρκεια ζωής, δικαιολογώντας το οριακά υψηλότερο κόστος του.
Czech Republic Ministry of Defence; issued Sept 11, 2023
Συμπεράσματα Οικονομικού Ρίσκου Μαχητικού:
Αναλύοντας το οικονομικό σκέλος της προμήθειας του μαχητικού F-35A είναι απαραίτητο να λάβουμε υπόψιν μας τα οικονομικά δεδομένα που προκύπτουν από το συνολικότερο δίκτυο συστημάτων/υποδομών που απαιτούνται για την μέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του μαχητικού. Η παραπάνω αντίληψη περί αγοράς του μαχητικού λαμβάνει υπόψιν όλα τα παρελκόμενα κόστη που προκύπτουν, όπως την εκθετικά αυξανόμενη άνοδο των πρώτων υλών για τα ανταλλακτικά των F-35, την ανακατανομή και επανεθνικοποίηση των αλυσίδων-εφοδιασμού των ανταλλακτικών των F-35 καθώς και την σταδιακή μείωση της προμήθειας Σπάνιων Γαιών της Δύσης λόγω του συστημικού ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας. Επίσης ελήφθη υπόψιν και το πιθανό κόστος αγοράς/leasing μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV/UCAV) τα οποία θα δρουν συνεργατικά με τα μαχητικά και θα δημιουργούν ένα ενιαίο κινούμενο ”Kill-Web”. Κατά την αμερικάνικη γεωστρατηγική αντίληψη περί ”προληπτικής άμυνας”, εκατοντάδες αντίστοιχα ”Kill-Webs” θα περιφέρονται σε Ανατολική Ευρώπη και Νότια Σινική Θάλασσα, ανταλλάσσοντας 24/7 δεδομένα μεταξύ τους δημιουργώντας ένα ενιαίο πλέγμα άμυνας πέριξ των αναθεωρητικών δυνάμεων (Ρωσία – Κίνα – Βόρεια Κορέα). Αυτή είναι η εξοπλιστική βάση πάνω στην οπό΄για εδράζεται το Δόγμα της Διπλής Ανάσχεσης που υιοθετούν οι ΗΠΑ.
