Χωριανόπουλος Άγγελος
Η πιθανή αυτόνομων ρομποτικών μη επανδρωμένων σκαφών USV από το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, παρόμοια με την πρωτοβουλία που ανέλαβε το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ, θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά τις ικανότητές της χώρας σε διάφορους βασικούς τομείς του ναυτικού πολέμου, ιδίως σε αποστολές λήψης πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης (ISR), στόχευσης πυροβολικού, επιχειρήσεις κατά ναυτικών μονάδων. Η ανάπτυξη τέτοιων μονάδων ακολουθώντας το δόγμα της Αυστραλίας, αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για υιοθέτηση μοντέλου δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων στο Ανατολικό Αιγαίο, ειδικά όταν επιχειρούν εντός ενός κοινού δικτύου μέσω ζεύξης πλατφορμών μάχης όπως τα F-35Α.
Τα μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας μπορούν να επεκτείνουν τις δυνατότητες ISR του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού πέρα από την εμβέλεια των συμβατικών συστημάτων που βασίζονται σε ναυτικές μονάδες επιφανείας. Μπορούν να αναπτυχθούν για την παρακολούθηση τεράστιων περιοχών του Αιγαίου και της Μεσογείου, παρέχοντας πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για τη θαλάσσια κυκλοφορία, πιθανές διελεύσεις λαθρομεταναστών καθώς και δημιουργίας μίας ενιαίας αρχιτεκτονικής συλλογής πληροφοριών με κεραίες/πύργους ελέγχου της Ελληνικής ΑΙ-start-up Lambda Automata.
Ακολουθώντας το μοντέλο των Αμερικανών Πεζοναυτών, εξοπλισμένα με προηγμένους αισθητήρες, τα μη επανδρωμένα σκάφη μπορούν να αναμεταδίδουν ακριβείς πληροφορίες στόχευσης στις ελληνικές μονάδες πυροβολικού με χρήση αντιπλοϊκών βλημάτων. Είναι ικανά να μεταδίδουν συνεχώς δεδομένα στοχοποίησης σε ραντάρ αντιπλοϊκών πυραύλων ακόμα και όταν βρίσκονται εν κινήσει.
Είναι εφικτός ο εντοπισμός της γεωγραφικής τοποθεσίας εχθρικών πυρών πυροβολικού στις Δυτικές ακτές της Τουρκίας. Μέσω σύμπτυξης δεδομένων είναι εφικτή και η μεταφορά προβλεπτικών μοντέλων αναφορικά με ενδεχόμενες κινήσεις αντιπλοϊκών συστοιχιών παράκτιας άμυνας που αναπτύσσονται από την Roketsan.
Μη επανδρωμένα ρομποτικά ταχύπλοα μπορούν να χρησιμεύσουν παράλληλα ως συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης κατά των εχθρικών ναυτικών κινήσεων και εξόδου μονάδων από τους ναυστάθμους. Η σχέση ”κόστους-οφέλους” σε σύγκριση με ενοικίαση χρήσης δορυφορικών εικόνων από ξένα δορυφορικά δίκτυα είναι προφανής.
Μελετώντας το Ουκρανικό Μοντέλο επιχειρήσεων μέσω χρήσης USV και UUV
Oι Ουκρανικές Υπηρεσίες Πληροφοριών δημοσίευσαν βίντεο με μη επανδωμένη τορπίλη εν ονόματι Marichka η οποία φαίνεται να επιχειρεί στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Οι ιδιαιτερότητες του σχεδιασμού του οχήματος Marichka δεν είναι ακόμη σαφείς, αλλά οι Ουκρανοί δηλώνουν ότι αξοιποιείται για αποστολές αυτοκτονίας έναντι του Ρωσικού Στόλου στην περιοχή ο οποίος είχε πάει να επιβάλει ναυτικό αποκλεισμό της Ουκρανίας. Τα μη επανδρωμένα ταχύπλοα επιφανείας έχουν ήδη καταστεί καθοριστικά για το ουκρανικό πεδίο επιχειρήσεων της Ουκρανίας κυρίως έναντι του ρωσικού ναυτικού και άλλων στόχων (κυρίως εγκαταστάσεων) στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Το βίντεο χρήσης του Marichka, (που μεταφράζεται στα ουκρανικά ως Μαρία), κοινοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από το δίκτυο AMMO Ukraine, μια ομάδα που προσδιορίζεται ως “φιλανθρωπικό ίδρυμα”. Από τον Αύγουστο έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη μη επανδρωμένου υποβρυχίου και το δίκτυο αναζητά οικονομική υποστήριξη για την εξέλιξή του. Νωρίτερα μέσα στη χρονιά, μια άλλη ομάδα με την ονομασία Brave-1 παρουσίασε το όραμά της για μια σειρά μικρότερων υποβρυχίων-καμικάζι drone με την ονομασία Toloka. Στο βίντεο που κοινοποιήθηκε, το Marichka φαίνεται να απελευθερώνεται στο νερό από ένα χερσαίο εξάτροχο ρυμουλκούμενο όχημα. Άτομα, με καλυμμένα πρόσωπα, παρατηρούνται να τοποθετούν το υποβρύχιο drone, το οποίο στη συνέχεια αρχίζει να κινείται χρησιμοποιώντας την ενσωματωμένο κινητήρα. Αξίζει κανείς να ακούσει την προφορά των Ουκρανών. Στο βίντεο που κοινοποιήθηκε, το Marichka φαίνεται να απελευθερώνεται στο νερό από ένα χερσαίο εξάτροχο ρυμουλκούμενο όχημα.
Οι επαληθεύσιμες λεπτομέρειες που βρίσκονται στο διαδίκτυο σχετικά με το Marichka και τις δυνατότητές του παραμένουν πολύ περιορισμένες. Η Ουκρανία έχει δώσει προτεραιότητα σε τέτοιου είδους μη επανδρωμένες υποβρύχιες δυνατότητες για μελλοντική χρήση έναντι εγκαταστάσεων του ρωσικού στόλους της Μαύρης Θάλασσας αλλά και για πιθανή εξαγωγή τεχνογνωσίας. Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο τροφοδοτείται το Marichka, το οποίο φέρεται να έχει μήκος λίγο κάτω από έξι (6) μέτρα και διάμετρο λίγο πάνω από ένα μέτρο, δεν είναι σαφής.
Το UUV διαθέτει κυλινδρικό σχεδιασμό με τέσσερα πτερύγια τοποθετημένα γύρω από το πίσω μέρος του. Επιπλέον, δύο οριζόντιοι σταθεροποιητές βρίσκονται στο μπροστινό μέρος του.
Η AMMO Ukraine έχει δηλώσει προηγουμένως ότι το Marichka διαθέτει μέγιστη εμβέλεια 621 μιλίων (1.000 χιλιομέτρων). Εάν είναι ακριβές, αυτό το μη επανδρωμένο υποβρύχιο θα μπορούσε να αναλάβει αποστολές χωρίς επιστροφή σε σχεδόν οποιαδήποτε τοποθεσία στη Μαύρη Θάλασσα, ξεκινώντας από τα λιμάνια της δυτικής Ουκρανίας. Πιθανές πλατφόρμες εκτόξευσης στη θάλασσα θα μπορούσαν να αναπτύξουν το UUV πιο κοντά στο στόχο του. Σύμφωνα με την AMMO Ukraine, το εκτιμώμενο κόστος ανά μονάδα είναι περίπου 433.500 δολάρια με βάση την τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία.
Το AMMO Ukraine έχει απεικονίσει το Marichka ως ένα πιθανό όπλο καμικάζι γεμάτο με εκρηκτικά, σχεδιασμένο να στοχεύει πλοία και παράκτιες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων γεφυρών και Κέντρων Διοίκησης Ελέγχου. Κατά το τελευταίο έτος, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά μια αυξανόμενη συλλογή μη επανδρωμένων ρομποτικών σκαφών για να πλήξουν μονάδες του ρωσικού ναυτικού τόσο στη θάλασσα όσο και σε άλλα στρατηγικά σημεία, όπως η γέφυρα του στενού του Κερτς.
Τα ουκρανικά μη επανδρωμένα σκάφη χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό δορυφορικής πλοήγησης και τερματικής στόχευσης μέσω ηλεκτροοπτικών και υπέρυθρων καμερών. Ο βαθμός αυτονομίας που διαθέτουν αυτά τα σκάφη δεν είναι απολύτως σαφής καθώς οι λιγοστές πληροφορίες που υπάρχουν βρίσκονται μονάχα στην πλατφόρμα του Unite24. Η εφαρμογή παρόμοιων συστημάτων καθοδήγησης και στόχευσης για το Marichka ενδέχεται να αποτελέσει πρόκληση, ενώ η ενσωμάτωση ενός ιστού εξοπλισμένου με κάμερες και κεραίες ζεύξης δεδομένων είναι εφικτή.
Αυτή η ιδέα θα ήταν πιο αποτελεσματική εάν αναπτυσσόταν αυτόνομα εναντίον σταθερών στόχων, όπως γέφυρες ή ελλιμενισμένα πλοία. Η καθοδήγηση για τέτοιες αποστολές θα βασιζόταν κυρίως σε συγκεκριμένες συντεταγμένες θέσης, επιτρέποντας στο μη επανδρωμένο αεροσκάφος να πλοηγηθεί και να εκτελέσει μια προκαθορισμένη διαδρομή κρούσης και όλα αυτά με αυτόνομες διαδικασίες πλοήγησης, εντοπισμού στόχου και κρούσης. Ενώ αυτό περιορίζει το εύρος των πιθανών στόχων, καθιστά το μη επανδρωμένο αεροσκάφος πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί σε σύγκριση με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιφανείας του Ουκρανικού Στρατού.
Τα επιχειρησιακά ουκρανικά μη επανδρωμένα υποβρύχια, ακόμη και αν είναι σχετικά θορυβώδη σε υψηλές ταχύτητες και ως εκ τούτου πιο εύκολα ανιχνεύσιμα, θα αναγκάσουν τη Ρωσία να διαθέσει πρόσθετους πόρους για τα δίκτυα υποθαλάσσιας άμυνάς της καθώς και να ξοδέψει πρόσθετους υλικοτεχνικού πόρους (+ανθρώπινο δυναμικό). Οι Ρώσοι έχουν ήδη αναπτύξει παραλλαγές παράκτιας άμυνας του πολλαπλού εκτοξευτή ρουκετών BM-21 γύρω από τη Σεβαστούπολη για δημιουργήσουν ένα πλέγμα ανθεκτικότητας έναντι τέτοιων ασύμμετρων απειλών.
Το Marichka θα μπορούσε να χρησιμεύσει και ως κινητός προωθημένος αισθητήρας συλλογής πληροφοριών και μετάδοσης δεδομένων μάχης αναφορικά με ναυτικές επιχειρήσεις της Ουκρανίας. Τα υποβρύχια (επανδρωμένα και μη), έχουν εγγενή οφέλη ως μέσα πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης στόχων ιδίως σε θαλασσοχερσαίο περιβάλλον μάχης σαν αυτό της Μαύρης Θάλασσας.
Το AMMO Ukraine έθεσε επίσης το ενδεχόμενο ότι το Marichka θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένα διακριτικό, μικρό μεταφορικό μέσο ικανό να μεταφέρει κρίσιμες προμήθειες σε προωθημένες στρατιωτικές μονάδες ή ακόμη και σε πολίτες σε παράκτιες περιοχές. Το Marichka ως μεταφορικό μέσο θα μπορούσε να είναι χρήσιμο για την υποστήριξη ουκρανικών μονάδων ειδικών επιχειρήσεων που διεξάγουν επιδρομές και άλλες επιχειρήσεις πίσω από τις γραμμές ρωσικής άμυνας σε μέρη όπως η Κριμαία.
Ενσωμάτωση USV σε δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις:
Όταν ενσωματώνονται σε ένα δικτυοκεντρικό επιχειρησιακό πλαίσιο μαζί με επανδρωμένες μονάδες όπως τα F-35, τα μη επανδρωμένα σκάφη μπορούν να αυξήσουν σημαντικά την επίγνωση της τακτικής κατάστασης μάχης του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Οι αισθητήρες και τα συστήματα επικοινωνίας του F-35 μπορούν να λαμβάνουν και να επεξεργάζονται δεδομένα από τα ταχύπλοα σε πραγματικό χρόνο, δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη επιχειρησιακή εικόνα στα Κέντρα Διοίκησης και Ελέγχου.
Ο συνδυασμός των μη επανδρωμένων σκαφών και των F-35 επιτρέπει την διεξαγωγή κοινών επιχειρήσεων μεταξύ ναυτικών και αεροπορικών μέσων σε συγκεκριμένες περιοχές του Ανατολικού Αιγαίου στις οποίες παρατηρείται και η μεγαλύτερη κινητικότητα εχθρικών μονάδων. Αυτή η ενσωμάτωση διευκολύνει την εκτέλεση συντονισμένων πληγμάτων, αποστολών αναγνώρισης και κοινών επιχειρήσεων ναυτικής-αεροπορικής κρούσης.
Συνοψίζοντας, η πιθανή υιοθέτηση από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό ρομποτικών μη επανδρωμένων σκαφών θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις στις δυνατότητες ISR, στη στοχοποίηση βλημάτων πυροβολικού, σε διεξαγωγή αντιπλοϊκών επιχειρήσεων καθώς και στην εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του μαχητικού F-35A εφόσον αναπτυχθούν τα απραίτητα μέσα από τις αρμόδιες αρχές. Η τεχνολογία πλέον επιτρέπει την επιχειρησιακή και ψηφιακή ολοκλήρωση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου.
