Χωριανόπουλος Άγγελος
Κάθε πόλεμος είναι μοναδικός. Δεν υπάρχει καμία καθολική και διαχρονική ”εξοπλιστική πραγματικότητα”, μονάχα μία ροπή προς την αταξία, το χάος και την υιοθέτηση των βέλτιστων δυνατών λύσεων δεδομένης της οικονομικής, τεχνολογικής και πολιτικής πραγματικότητας.
Μία από τις νευραλγικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι τοπικοί διοικητές είναι η – έγκαιρη – κατανόηση του τρόπου με τον οποίο θα διαμορφωθεί ο κάθε πόλεμος. Από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας και ύστερα, η τεχνολογία καθόριζε το είδος, την διαμόρφωση και την χρήση του εξοπλισμού που συναντούσαμε στο πεδίο της μάχης. Σε δεύτερη φάση, το επιχειρησιακό περιβάλλον μάχης επηρεαζόταν από τις εσωτερικές πολιτικές συνθήκες, τις εξωτερικές αλλά και από την οικονομία της χώρας.
Το 1821 και η Έλευση του Παπανικολή
Τα λεγόμενα πυρπολικά σκάφη αποτελούσαν τον κυρίαρχο τύπο ιστιοφόρου καταδρομικού σκάφους στις ναυτικές επιχειρήσεις των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Τα πυρπολικά ήταν συνήθως παλαιά ή φτηνά κατασκευασμένα πλοία, φορτωμένα με εύφλεκτα υλικά και εκρηκτικές ύλες. Αυτά τα σκάφη χρησιμοποιούνταν αρχικά για να διεξάγουν πορεία κρούσης προς τα εχθρικά πλοία των Οθωμανών και δευτερευόντως χρησιμοποιούντο ως ψυχολογικό εργαλείο αδρανοποίησης των Οθωμανικών πληρωμάτων. Αγκιστρωμένα στα εχθρικά σκάφη, τα πληρώματα των πυρπολικών έβαζαν φωτιά στον οθωμανικό στόλο, προκαλώντας εκρήξεις και πυρκαγιές στο κήτος των εχθρικών πλοίων και στην συνέχεια έκαναν άφεση αγκίστρωσης και εγκατέλειπαν την περιοχή.
Ιστορικά, τα πυρπολικά χρησιμοποιούνταν ήδη από την αρχαιότητα, με σημαντικότερο παράδειγμα την χρήση τους στην Τύρο κατά την πολιορκία από τον Μέγα Αλέξανδρο. Αργότερα, στη Σικελική εκστρατεία (415-413 π.Χ.), οι Συρακούσιοι χρησιμοποίησαν πυρπολικά εναντίον του αθηναϊκού στόλου. Επίσης, το έτος 208 μ.Χ., ο Κινέζος στρατηγός Χουάνγκ Γκάι χρησιμοποίησε πυρπολικό γεμάτο με ξερά κλαδιά και λίπος στη Ναυμαχία των Κόκκινων Λόφων για να αδρανοποιήσει ένα μέρος του εχθρικού στόλου.
Η εφεύρεση του υγρού πυρός από τους Βυζαντινούς το 673 μ.Χ. ενίσχυσε τη χρήση των πυρπολικών. Με τη διάδοση αυτής της τεχνικής, τα πυρπολικά εξοπλίστηκαν με σκοινιά βουτηγμένα σε λίπος και μπαρούτι, γεγονός που τα έκανε ιδιαίτερα αποτελεσματικά εναντίον των εχθρικών πλοίων μεγαλύτερων διαστάσεων. Η χρήση τους ήταν επίσης διαδεδομένη κατά τις Σταυροφορίες, ενώ οι Ρώσοι τα χρησιμοποίησαν για να καταστρέψουν το Τουρκικό στόλο το 1770 στο Τσεσμέ. Κατά την Ελληνική Επανάσταση, η τακτική της πυρπόλησης απαιτούσε γρήγορη προσκόλληση και απαγκίστρωση από το εχθρικό πλοίο, ακολουθούμενη από την άμεση εγκατάλειψη του πλοίου από το πλήρωμα. Η πρώτη επιτυχής χρήση επανδρωμένου πυρπολικού έγινε στις 27 Μαΐου 1821 στην Ερεσσό.
Η κατασκευή των πυρπολικών περιλάμβανε τη δημιουργία ανοιγμάτων στο κατάστρωμα για τοποθέτηση βαρελιών με εκρηκτικά και την εφαρμογή εύφλεκτων μιγμάτων σε διάφορα σημεία του πλοίου για την εύκολη μετάδοση της φωτιάς. Οι επιθέσεις γίνονταν και σε ανοιχτή θάλασσα, με τη χρήση γάτζων για ασφαλή προσκόλληση στα εχθρικά πλοία. Ωστόσο, με την παρέμβαση του αιγυπτιακού στόλου το 1824, οι συνθήκες χρήσης των πυρπολικών άλλαξαν λόγω της καλύτερης εκπαίδευσης και οργάνωσης των αιγυπτιακών πληρωμάτων. Παρ’ όλα αυτά, τα πυρπολικά συνέχισαν να χρησιμοποιούνται ακόμη και μετά την απόκτηση από την Ελλάδα των πρώτων πραγματικών πολεμικών πλοίων, όπως η φρεγάτα «Ελλάς» και το ατμοκίνητο «Καρτερία».
Ο Ουκρανικός Στρατός και η Έλευση του Παρελθόντος
Κατά την διάρκεια του Ρωσοουκρανικού Πολέμου, το Ειδικό Κλιμάκιο ”Unit-13” GRU των Ουκρανικών Μυστικών Υπηρεσιών έχει διεξάγει άνω των 8 επιτυχημένων αυτοκτονικών κρούσεων μέσω μη επανδρωμένων ρομποτικών USV που κατασκευάζουν Ουκρανικές εταιρείες μέσω χρηματοδότησης από το United-24 και άλλων ιδιωτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Ο Ουκρανικός Στρατός σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα έχει κατασκευάσει ήδη άνω των 3 επιχειρησιακών μοντέλων USV τα οποία είναι εφικτό να εκτοξεύουν και ρουκέτες από το κήτος τους.
Κοινό επιχειρησιακό γνώρισμα μεταξύ των τακτικών του Παπανικολή και των USV MAGURA V5 είναι ένα. Η έλευση του ”ξαφνικού” (κατά Σουν Τζου) στο εχθρικό στράτευμα. Λόγω του μικρού μεγέθους τους, των σχετικά υψηλών ταχυτήτων, των μορφολογιών σμήνους και του χειρισμού τους μέσω δικτύου Starlink από ασφαλές σημείο, τα Ουκρανικά USV είναι ικανά να επιχειρούν σε ένα αρκετά μεγάλο γεωγραφικό εύρος έναντι του Ρωσικού Στόλου και των Ναυστάθμων του όπως φαίνεται και στο κάτωθεν γράφημα.
Δεδομένης της έλλειψης μεγάλων μονάδων για το Ουκρανικό Πολεμικό Ναυτικό, γίνεται μία εξαιρετική αξιοποίηση των ήδη υφιστάμενων μέσων και τεχνολογιών δημιουργώντας ένα ενιαίο και ευπροσάρμοστο ”Δίκτυο – Θανάτου” το οποίο είναι ικανό να μεταβάλλει την επιχειρησιακή του δομή ανάλογα το είδος της σύγκρουσης. Το Δίκτυο αυτό περιλαμβάνει, USV MAGURA, αντιπλοϊκά βλήματα Νeptune, τακτικού επιπέδου drone, Bayraktar TB-2 για περιπολίες, κλιμάκια Ειδικών Δυνάμεων και ενσωμάτωση δορυφορικών επικοινωνιών με το δίκτυο Starlink.
H προσαρμογή στην χαοτική πραγματικότητα του πολέμου ήταν ανέκαθεν ένα από τα κομβικότερα εργαλεία των τοπικών ηγητόρων επί της πολεμικής διαδικασίας. H έννοια του Decision Making όπως την ορίζουν τα ΝΑΤΟϊκά πρότυπα δεν αποτελεί καθολική λύση στο πρόβλημα. Υπενθυμίζουμε πως κατά την εισβολή της Ναζιστικής Γερμανίας στην Γαλλία το 65% των Γερμανών Στρατιωτικών ήταν αντίθετοι διότι περίμεναν πως θα ηττηθούν. Όταν ερωτήθησαν για το αν πρέπει να εισβάλουν στην ΕΣΣΔ το ίδιο ακριβώς ποσοστό απάντησε με καταφατικά περιμένοντας που θα καταλάνουν τα σοβιετικά εδάφη.
Τα κράτη δεν είναι ορθολογικοί δρώντες. Για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχουν όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες έτσι ώστε να λειτουργήσουν ορθολογικά. Οι ομοιότητες που διαπιστώνονται ιστορικά στις καταδρομικές κρούσεις έναντι μονάδων επιφανείας του πολεμικού ναυτικού στηρίζονται κυρίως στην δημιουργία και εφαρμογή μη γραμμικών μεθοδολογιών αδρανοποίησης (και όχι καταστροφής) του Στρατεύματος. Ας το έχουμε στα υπόψιν μας για την νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων.
Comments 1