Ρωσικές δυνάμεις έχουν καταλάβει μια περιοχή πλούσια σε λίθιο κοντά στο χωριό Σεβτσένκο, στην περιφέρεια Ντονέτσκ της Ουκρανίας, σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων από τα σύνορα με την περιφέρεια Ντνιπροπετρόφσκ, σύμφωνα με δημοσίευμα της Le Figaro.
Η κατεχόμενη έκταση, περίπου 40 εκταρίων, περιλαμβάνει ένα από τα πιο υποσχόμενα κοιτάσματα λιθίου στην Ευρώπη — έναν στρατηγικό πόρο που συχνά αποκαλείται «λευκός χρυσός», λόγω της αυξανόμενης σημασίας του στους τομείς της ενέργειας και της άμυνας. Το φαινομενικά ασήμαντο χωριό βρίσκεται σε απόσταση περίπου 10 χιλιομέτρων από τη Βελίκα Νοβοσίλκα, πόλη που έπεσε στα χέρια των ρωσικών δυνάμεων τον Ιανουάριο.
Η αξία του σημείου έγκειται στα αποθέματα λιθίου, απαραίτητα για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων, ηλεκτρονικών συσκευών, υαλοκεραμικών, κραμάτων αεροδιαστημικής και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Καθώς η παγκόσμια ζήτηση για τέτοια προϊόντα αυξάνεται, το λίθιο αποκτά γεωοικονομική βαρύτητα. Σύμφωνα με τη Le Figaro, η ρωσική ενέργεια εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια ελέγχου των ουκρανικών φυσικών πόρων, σε μια περίοδο όπου οι παγκόσμιες δυνάμεις επιδιώκουν πρόσβαση σε στρατηγικής σημασίας μεταλλεύματα. Το 2022, η τιμή του λιθίου ξεπέρασε τα 80.000 δολάρια ανά τόνο, ενώ τον Ιούνιο του 2025 κυμαίνεται στα 8.500 δολάρια στην Κίνα — σαφώς μειωμένη, αλλά ακόμη κρίσιμη για την παγκόσμια αγορά.
Η κατάληψη της περιοχής προσφέρει στη Μόσχα όχι μόνο στρατιωτικά πλεονεκτήματα στην ανατολική Ουκρανία, αλλά και μακροπρόθεσμα οικονομικά και βιομηχανικά οφέλη. Το κοίτασμα Σεβτσένκο είχε προσελκύσει στο παρελθόν το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών και κρατικών φορέων της Ουκρανίας, στο πλαίσιο σχεδίων μείωσης της εξάρτησης από εισαγόμενες πρώτες ύλες.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η στρατηγική της Ρωσίας πιθανώς αποσκοπεί στον έλεγχο βασικών πόρων και στη διατάραξη της ικανότητας της Ουκρανίας να χρηματοδοτήσει και να αναπτύξει τη μεταπολεμική της βιομηχανική και ενεργειακή αυτάρκεια. Η κατάληψη τέτοιων κοιτασμάτων δημιουργεί επίσης ανησυχίες για μελλοντική πρόσβαση σε σπάνιες γαίες και κρίσιμα ορυκτά της περιοχής.
Το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος της Ουκρανίας είχε ήδη χαρακτηρίσει την περιοχή ως προτεραιότητα για εσωτερική εξερεύνηση και διεθνή συνεργασία. Πλέον, αυτό το δυναμικό βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο.
Η κατάληψη σημειώθηκε λίγο μετά την υπογραφή στρατηγικής συμφωνίας μεταξύ Ουκρανίας και Ηνωμένων Πολιτειών για την ασφάλεια των φυσικών πόρων. Την 1η Μαΐου, οι δύο κυβερνήσεις ολοκλήρωσαν κοινό πλαίσιο για τη δημιουργία Ταμείου Επενδύσεων για την Ανασυγκρότηση και τη Συνεργασία Κρίσιμων Ορυκτών. Το ταμείο αποτελεί μια σύμπραξη 50/50 Ουάσινγκτον–Κιέβου, με στόχο τη χρηματοδότηση αποκλειστικά ουκρανικών έργων στους τομείς της εξόρυξης, ενέργειας, υποδομών και επεξεργασίας πρώτων υλών.
Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί ένδειξη της αμερικανικής στήριξης στην κυριαρχία της Ουκρανίας επί των κρίσιμων πόρων της, ειδικά σε τομείς ευάλωτους σε στρατιωτικές καταλήψεις ή εξωτερική εκμετάλλευση. Το κοίτασμα του Σεβτσένκο ήταν μεταξύ των υποψηφίων για μελλοντική αξιοποίηση μέσω του ταμείου αυτού.
Με την κατοχή αυτής της στρατηγικής περιοχής, η Ρωσία διευρύνει όχι μόνο την εδαφική της παρουσία στο Ντονμπάς, αλλά υπονομεύει και τις δυνατότητες της Ουκρανίας να αξιοποιήσει κρίσιμα πλεονεκτήματα στο σχέδιο μεταπολεμικής ανόρθωσης και βιομηχανικού εκσυγχρονισμού.
