Με Ρηματική Διακοίνωση που κατέθεσε στον ΟΗΕ, η Λιβύη αμφισβητεί ανοιχτά τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), επιτιθέμενη νομικά και διπλωματικά στις θαλάσσιες ζώνες νότια και δυτικά της Κρήτης. Η Τρίπολη, για πρώτη φορά, αποτυπώνει επισήμως τις διεκδικήσεις της βασισμένες στο αμφισβητούμενο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο του 2019, επιδιώκοντας την υπονόμευση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Στα συνοδευτικά παραρτήματα της Διακοίνωσης, που κατατέθηκε στις 20 Ιουνίου 2025 και δημοσιεύθηκε στις 3 Ιουλίου στον ΟΗΕ (Α/79/860), περιλαμβάνονται χάρτες με τη «λιβυκή» οριοθετική γραμμή, προέκταση της τουρκο-λιβυκής συμφωνίας, η οποία εξαφανίζει την ελληνική ΑΟΖ νοτίως της Κρήτης, περιορίζοντας την επήρεια όχι μόνο μικρότερων νησιών αλλά και της ίδιας της Κρήτης.
Παρότι γίνεται αναφορά στην ύπαρξη «άλυτης διαφοράς» μεταξύ των δύο χωρών, στο ίδιο κείμενο οι αμφισβητούμενες περιοχές χαρακτηρίζονται απερίφραστα ως «λιβυκές θαλάσσιες περιοχές», υποστηρίζοντας ότι η ελληνική χάραξη Οικοπέδων για έρευνα υδρογονανθράκων συνιστά τετελεσμένο εις βάρος των συμφερόντων της Λιβύης – κάτι που χαρακτηρίζεται «απαράδεκτο».
Η λιβυκή κυβέρνηση, μέσω της Ρηματικής Διακοίνωσης, κατηγορεί ευθέως την Ελλάδα για «σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου», επικαλούμενη ειδικά τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Επιπλέον, καλεί τη διεθνή κοινότητα – και ειδικά τον ΟΗΕ – να αναλάβει δράση για την προστασία της ειρήνης και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, αποθαρρύνοντας κινήσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και το γεγονός ότι στο παράρτημα της Ρηματικής Διακοίνωσης συμπεριλαμβάνεται και έκθεση της Λιβυκής Κρατικής Εταιρείας Πετρελαίου (NOC), η οποία κάνει λόγο για παραβίαση της «οριοθετικής γραμμής» που προβάλλει η Λιβύη, επικυρώνοντας έμμεσα τη γραμμή που περιλαμβάνεται στο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο.
Από το 2020, η Τουρκία έχει αποτυπώσει σε χάρτη την ΑΟΖ που προκύπτει από το Μνημόνιο με τη Λιβύη και τη χρησιμοποιεί για την προώθηση της στρατηγικής «Γαλάζια Πατρίδα». Ωστόσο, μέχρι σήμερα η Λιβύη δεν είχε προχωρήσει σε αντίστοιχη κήρυξη ΑΟΖ. Η τωρινή πρωτοβουλία, με τη διακεκομμένη γραμμή στον χάρτη της Διακοίνωσης, αποτελεί την πρώτη σαφή και επίσημη πράξη εδαφικής διεκδίκησης από την πλευρά της Τρίπολης.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη διαψεύδει τις αισιόδοξες εκτιμήσεις που είχαν διατυπωθεί στην Αθήνα, σύμφωνα με τις οποίες η Λιβύη είχε αποδεχθεί τη μέση γραμμή της Ελλάδας όπως αυτή ορίζεται από τον Νόμο 4001/2011.
Παρά την επιθετική ρητορική, η Τρίπολη εκφράζει τη βούληση για ειρηνική επίλυση της διαφοράς μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων – εξέλιξη που ευνοεί τις ελληνικές διπλωματικές επιδιώξεις. Η Αθήνα επιδιώκει από καιρό την παραπομπή της διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, σε περίπτωση που οι διαβουλεύσεις δεν καρποφορήσουν, ώστε να τεθεί επί τάπητος και η νομική εγκυρότητα του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Ήδη ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, έχει προτείνει στη διοίκηση της Ανατολικής Λιβύης τη σύσταση τεχνοκρατικών ομάδων για την έναρξη διαπραγματεύσεων, ενώ παρόμοια πρόταση αναμένεται να υποβληθεί και στην κυβέρνηση της Τρίπολης κατά την προσεχή επίσκεψή του στη λιβυκή πρωτεύουσα.
«Η Κυβέρνηση του Κράτους της Λιβύης εκφράζει βαθιά ανησυχία για την ανακοίνωση της Ελλάδας σχετικά με την παραχώρηση αδειών για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε περιοχές νότια της Κρήτης, περιοχές που αποτελούν αντικείμενο άλυτης θαλάσσιας διαφοράς. Η ενέργεια αυτή θεωρείται μονομερής, χωρίς νομική βάση ή προηγούμενη συμφωνία και συνιστά σαφή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και των αρχών του αμοιβαίου σεβασμού. Η Λιβύη καλεί σε πλήρη σεβασμό του Χάρτη του ΟΗΕ και των σχετικών διεθνών κανόνων περί ειρηνικής επίλυσης διαφορών.»
